Điện mặt trời tự dùng 2023 – Giải pháp kinh tế, môi trường bền vững cho Việt Nam

Điện mặt trời tự dùng đang được khuyến khích phát triển bởi năng lượng mặt trời là một nguồn năng lượng tái tạo không bao giờ cạn kiệt. Việc sử dụng nguồn điện từ điện mặt trời trên mái nhà giúp giảm chi phí tiền điện bằng cách không phải sử dụng lưới điện công cộng hoặc theo giá bậc thang cho hộ gia đình. Đồng thời, việc vận hành và bảo trì hệ thống điện mặt trời trên mái cũng rất tiết kiệm. Suất đầu tư cho hệ thống điện mặt trời tự dùng giảm trung bình hơn 10% mỗi năm trong thời gian gần đây. Điều này không chỉ giúp giảm lượng khí thải carbon gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu mà còn mang lại khả năng cạnh tranh cao hơn cho sản phẩm khi được áp dụng chứng chỉ xanh.

Quyết định số 500/QĐ-TTg đã được Ban Chấp hành Trung ương thông qua với mục tiêu quy hoạch phát triển điện lực quốc gia trong giai đoạn từ 2021 đến 2030, và tầm nhìn đến năm 2050. Phần liên quan đến điện mặt trời tự dùng trong quy hoạch này đã được nêu rõ: “Cần ưu tiên và đưa ra các chính sách đột phá để thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà cho người dân và các công trình xây dựng, đặc biệt là ở các khu vực có nguy cơ thiếu điện như miền Bắc và các khu vực sử dụng điện mặt trời tự sản, tự tiêu. Trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, dự kiến công suất của nguồn điện này sẽ tăng thêm 2.600 MW. Loại hình nguồn điện này sẽ được ưu tiên phát triển mà không giới hạn công suất, miễn là giá thành hợp lý và khai thác tốt các hạ tầng điện hiện có mà không cần phải nâng cấp. Mục tiêu là đến năm 2030, 50% tòa nhà văn phòng và 50% hộ gia đình sẽ sử dụng điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu (đáp ứng nhu cầu tiêu thụ năng lượng tại chỗ và không cần bán điện vào hệ thống điện quốc gia)”.

Theo báo cáo số 74/BC-BCT ngày 13/6/2023 của Bộ Công Thương, đính kèm với Dự thảo “Quyết định về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà lắp đặt tại nhà ở, công sở, trụ sở doanh nghiệp tại Việt Nam”, đã đưa ra một định nghĩa mới về điện mặt trời mái nhà. Theo đó, điện mặt trời mái nhà được xác định là hệ thống các tấm quang điện được cài đặt trên mái của nhà ở, công sở và trụ sở doanh nghiệp. Báo cáo đã làm rõ các khái niệm sau: Nhà ở là công trình xây dựng được sử dụng chủ yếu để sinh sống và phục vụ các nhu cầu hàng ngày của hộ gia đình và cá nhân; công sở là trụ sở làm việc của các cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội, và đơn vị sự nghiệp công lập; trụ sở doanh nghiệp là các văn phòng làm việc của doanh nghiệp, chi nhánh và văn phòng đại diện (trừ các trụ sở có hoạt động sản xuất, kinh doanh, thương mại).

Theo đó, những người dân và doanh nghiệp lắp đặt hệ thống điện mặt trời tự dùng tại nhà ở và các trụ sở làm việc sẽ được miễn giấy phép hoạt động điện lực và giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh điện. Họ cũng sẽ được miễn hoặc giảm các loại thuế, phí và có thể vay vốn với lãi suất ưu đãi.

Để phân tích hiệu quả kinh tế, kỹ thuật và môi trường của việc triển khai hệ thống điện mặt trời tự dùng, hãy xem xét kết quả phân tích của nhóm tác giả tại các khu vực khác nhau, bao gồm TP. HCM, Đông Nam bộ và Tây Nam bộ. Phân tích này cung cấp cơ sở tham khảo để xác định nhu cầu lắp đặt hệ thống điện mặt trời tự dùng trong tương lai.

Dữ liệu được thu thập dựa trên số liệu chuẩn về nguồn bức xạ mặt trời, cách lắp đặt tấm quang điện theo hướng và góc nghiêng đúng; điện năng được tính toán và mô phỏng bằng các ứng dụng như Global Solar Atlas, PVsyst và dữ liệu từ hệ thống điện mặt trời mái nhà đã được triển khai tại các khu vực (tính theo giá trị trung bình từng tỉnh, thành trong từng khu vực).

Phần tính toán thời gian thu hồi vốn dựa trên tỉ lệ giữa tổng chi phí đầu tư (dựa trên giá thị trường) và mức điện năng đạt được từ hệ thống điện mặt trời tự dùng theo từng khu vực bức xạ, có tính đến hiệu suất suy giảm và giá điện (bao gồm hệ số sử dụng công suất của từng nhóm khách hàng).

Giá điện được tính theo quyết định số 1062 của Bộ Công Thương ngày 4/5/2023 dành cho nhóm khách hàng ở cấp điện áp dưới 6 kV. Đối với việc tiêu thụ điện sinh hoạt, đã xem xét 3 trường hợp: tiêu thụ 100%, 75% và 50% điện năng từ nguồn điện mặt trời tự dùng (tương ứng với việc sử dụng toàn bộ công suất, hoặc chỉ sử dụng một phần trong 5 ngày làm việc và 100% vào 2 ngày cuối tuần). Đồng thời, giá điện được tính theo mức giá bậc 3-4-5-6 (+10%VAT).

Đối với khách hàng mua theo giá bán lẻ kinh doanh (văn phòng, trụ sở doanh nghiệp…), điện năng tiêu thụ được ước tính là 30% trong giờ cao điểm (4.746 VNĐ + 10% VAT) và 70% trong giờ bình thường (2.724 VNĐ + 10% VAT), với tổng thời gian làm việc là 6 ngày/tuần (hệ số sử dụng công suất từ hệ thống là 86%).

Đối với khách hàng là công sở, đơn vị hành chính sự nghiệp, giá điện được tính theo mức giá cố định là 1.940 VNĐ (+ 10% VAT), với thời gian làm việc 5,5 ngày/tuần (hệ số sử dụng công suất 80%).

Đối với nhà trẻ, mẫu giáo, trường phổ thông, giá điện được tính theo mức đơn giá 1.805 VNĐ (+ 10% VAT), với thời gian làm việc 5,5 ngày/tuần (hệ số sử dụng công suất 80%).

Đối với bệnh viện, giá điện được tính theo mức đơn giá 1.805 VNĐ (+ 10% VAT), với thời gian làm việc 7 ngày/tuần (hệ số sử dụng công suất 100%).

Hệ số phát thải CO2 được tham khảo từ kết quả tính toán hệ số phát thải của lưới điện Việt Nam năm 2021 là 0,7221 tCO2/MWh, theo công bố số: 1278/BĐKH-TTBVTOD ngày 31/12/2021 của Cục Biến đổi Khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường).

Xem thêm: Chi phí lắp đặt điện năng lượng mặt trời 2023

Bảng kết quả tính toán hiệu quả hệ thống điện mặt trời tự dùng:

Một số kiến nghị linh hoạt có thể áp dụng trong quá trình phát triển điện mặt trời tự dùng đối với các gia đình và hộ kinh doanh:

Cần thiết lập các tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể cho thiết bị zero export, nhằm ngăn chặn việc phát ngược công suất lên lưới điện.

Đối với các hộ tiêu thụ đã ký thỏa thuận và hợp đồng mua bán điện từ hệ thống điện mặt trời mái nhà theo giá FIT 1 (2019), FIT 2 (2020), khi cần lắp đặt thêm để sử dụng cho nhu cầu tự dùng, việc lắp đặt bộ zero export riêng biệt là bắt buộc. Bộ zero export này sẽ chỉ được sử dụng để cung cấp cho các phụ tải, nhằm tránh việc phát ngược công suất lên lưới và giảm chi phí phải thanh toán cho khách hàng từ các công ty điện lực.

Tuy nhiên, yêu cầu bắt buộc lắp đặt bộ zero export có thể dẫn đến lãng phí điện năng, như được phân tích trong bảng dưới đây. Bảng này minh họa cho 3 trường hợp khách hàng lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà tự dùng với thời gian sử dụng khác nhau trong số ngày làm việc và mức công suất bị bỏ phí nếu không lắp đặt bộ zero export.

Dưới đây là bảng phân tích tổn thất kinh tế, kỹ thuật, môi trường của hệ thống điện mặt trời mái nhà tại TP. HCM khi sử dụng zero export:

Vì vậy, đối với các hộ tiêu thụ mới lắp đặt hệ thống điện mặt trời tự dùng, có thể đề xuất lắp đặt bộ thiết bị zero export để ngăn chặn việc phát ngược điện vào lưới điện. Hoặc, các công ty điện lực có thể xem xét việc sử dụng lượng điện năng dư thừa hoặc thiết lập một cơ chế để mua lại phần điện năng này với tỷ lệ và giá cả hợp lý thông qua hệ thống đo đếm hai chiều.

Để không phải bối rối về các quy định và công nghệ chống phát ngược cho hệ thống điện mặt trời tự dùng, quý khách có thể để lại thông tin liên lạc cho chúng tôi tại đây, hoặc gửi tin nhắn trực tiếp bằng bong bóng chat trên màn hình để nhận được tư vấn miễn phí từ đội ngũ kỹ sư của Tona Syntegra Solar.

Sưu tầm: Điện Năng Lượng Mặt Trời